Psychologia

Słowo „stalking” pochodzi z języka angielskiego i wywodzi się od czasownika „to stalk”, który oznacza „podchodzić, skradać się, śledzić” – pierwotnie odnosiło się do polowania, zwłaszcza do cichego tropienia zwierzyny. Stalking to uporczywe nękanie lub prześladowanie innej osoby, które wywołuje u niej strach, niepokój lub poczucie zagrożenia. Może przybierać formy, takie jak śledzenie, wielokrotne próby kontaktu (telefonicznego, poprzez portale społecznościowe, osobistego), wysyłanie niechcianych wiadomości lub prezentów, a także przejawiać się jako groźby i manipulacje. Zachowania stalkera są zazwyczaj powtarzalne i mają na celu kontrolowanie ofiary, co prowadzi do jej psychicznego wyczerpania. Stalking może dotyczyć zarówno osób znanych sprawcy (np. byłych …

Konflikt wewnątrzpsychiczny to stan napięcia emocjonalnego wynikający ze sprzecznych dążeń, przekonań, wyznawanych wartości lub doświadczanych przez nas potrzeb. Jest to wewnętrzna walka, w której osoba zmaga się z trudnościami w podjęciu decyzji lub wyborze określonego działania. Konflikty intrapsychiczne mogą mieć różny stopień intensywności i trwać przez krótki czas lub przewlekle towarzyszyć przez lata, wpływając na dobrostan psychiczny. Istotą konfliktów wewnątrzpsychicznych jest doświadczanie ambiwalencji w obszarze postaw i motywacji. Zygmunt Freud uważał, że konflikty wewnętrzne wynikają z interakcji między trzema strukturami osobowości: id (popędy i pragnienia), ego (świadoma kontrola) oraz superego (normy społeczne i moralne). Z kolei w teorii poznawczej konflikt …

Trauma to stan emocjonalnej lub psychicznej dysfunkcji, który może być spowodowany przez traumatyczne przeżycia. Trauma psychiczna może wynikać z różnorodnych wydarzeń, takich jak wypadki, przemoc, katastrofy naturalne, wojny, czy inne skrajnie stresujące sytuacje. Osoby doświadczające traumy często doznają silnego wstrząsu emocjonalnego, który może prowadzić do pojawienia się zaburzeń i objawów takich jak: lęk, depresja, trudności z koncentracją, zaburzeń snu oraz problemów z regulacją emocji. Trauma może mieć również wpływ na relacje interpersonalne i społeczne funkcjonowanie. Badania z zakresu neurologii i psychologii wskazują, że traumatyczne doświadczenia są najczęściej przechowywane jako wspomnienia oraz emocje, które mogą oddziaływać na nasze zachowania oraz na …

Wiatr halny to specyficzny typ wiatru, który występuje w polskich górach, a zwłaszcza w rejonach Podhala i Beskidach. Wiatr halny pochodzi z grupy wiatrów fenowych, które powstają, gdy powietrze przepływa przez pasmo górskie. Jest to ciepły, suchy i porywisty wiatr, który wieje z południa, przynosząc ze sobą gwałtowne zmiany pogody. Halny charakteryzuje się tym, że jego temperatura jest wyższa niż temperatura otoczenia, a jednocześnie wilgotność powietrza jest bardzo niska. Halny wiatr tworzy się w wyniku różnicy ciśnień po obu stronach grzbietu górskiego – gdy po stronie południowej dominuje wyż, a po północnej panuje niż. Aby zjawisko to mogło wystąpić, różnica …

Zaburzenia nastroju określane również jako zaburzenia afektywne, to grupa chorób psychicznych, które charakteryzują się zaburzeniami emocjonalnymi i długotrwałymi i znaczącymi zmianami nastroju, wpływającymi na funkcjonowanie osoby w życiu codziennym. Są one jednymi z najczęściej diagnozowanych problemów zdrowia psychicznego na świecie. Zaburzenia nastroju mogą przybierać różne formy, od obniżonego nastroju po nadmierne pobudzenie, a ich przyczyny są złożone, często wynikające z interakcji czynników biologicznych, genetycznych, środowiskowych i psychologicznych. Osoby z zaburzeniami nastroju doświadczają zmian w swoim nastroju, które mogą obejmować epizody depresji, manii lub mieszane epizody zawierające cechy zarówno depresyjne, jak i maniakalne – czyli zaburzenia afektywne dwubiegunowe. Według klasyfikacji DSM-5 …

Projekcja w znaczeniu psychologicznym to pierwotny mechanizm obronny polegający na nieświadomym przypisywaniu innym osobom swoich własnych przekonań, negatywnych uczuć, nieakceptowanych lub niechcianych cech, myśli, emocji, poglądów lub zachowań. Mechanizm ten wynika z większej dostępności tych elementów w psychice osoby projektującej, co ułatwia ich przyporządkowanie do określonych kategorii. Projekcja jako psychologiczny mechanizm obronny genezę swojej nazwy ma w łacińskim słowie „proicere”  – czyli „wyrzucać przed siebie”. Projektowanie jako mechanizm psychologiczny to proces psychologiczny polegający na interpretowaniu tego, co pochodzi z wnętrza jednostki, jako czegoś pochodzącego z zewnątrz. Oznacza to, że osoba doświadczająca wewnętrznego konfliktu lub dyskomfortu może projektować swoje niepożądane cechy …

Generalizacja w potocznym rozumieniu to uproszczone uogólnienie, gdy na podstawie pojedynczego zdarzenia lub doświadczenia wyciąga się wnioski dotyczące większej grupy, sytuacji lub zjawisk, co często może prowadzić do powstawania stereotypów. Generalizacja jako proces psychologiczny polega na rozszerzaniu właściwości lub reakcji wyuczonych w jednej sytuacji na inne, podobne sytuacje. Jest więc rozszerzeniem jakiegoś twierdzenia, prawa bądź zasady na większy zakres zjawisk. Jest to fundamentalny mechanizm adaptacyjny, który umożliwia jednostkom uczenie się i reagowanie na nowe bodźce w sposób bardziej efektywny, bez konieczności przechodzenia za każdym razem przez pełny proces uczenia się. W psychologii pojęcie to występuje głównie w kontekście uczenia się, …

Poczucie winy jest złożonym i powszechnie doświadczanym stanem emocjonalnym, będącym uniwersalnym składnikiem ludzkiej natury. Jest to uczucie, które pojawia się w reakcji na przekonanie o popełnieniu błędu lub złamaniu normy moralnej bądź społecznej. Poczucie winy może mieć wpływ na psychikę, zachowanie i relacje jednostki, dlatego zrozumienie tego zjawiska jest ważne dla radzenia sobie z nim oraz dążenia do zdrowszego funkcjonowania emocjonalnego. Poczucie winy może wynikać z różnych źródeł. Często ma swoje korzenie w naszych wewnętrznych wartościach, przekonaniach i oczekiwaniach wobec siebie. Może być również wynikiem zewnętrznych wpływów, takich jak normy społeczne, kulturowe i religijne. Często towarzyszy nam, kiedy czujemy, że …

Zaburzenia psychiczne dzieli się na różne kategorie w zależności od ich objawów, przebiegu i wpływu na funkcjonowanie jednostki. Wśród nich wyróżnia się między innymi zaburzenia psychotyczne oraz zaburzenia niepsychotyczne, które różnią się pod względem głębokości zaburzeń w percepcji rzeczywistości, objawów oraz sposobów leczenia. Zaburzenia psychotyczne Zaburzenia psychotyczne to grupa ciężkich zaburzeń psychicznych, które charakteryzują się utratą kontaktu z rzeczywistością. Osoby dotknięte tymi zaburzeniami mają trudności z odróżnieniem tego, co jest prawdziwe, od tego, co jest wytworem ich umysłu. Typowe objawy obejmują: Halucynacje – fałszywe doznania zmysłowe, takie jak słyszenie głosów, których inni nie słyszą. Urojenia – fałszywe, często absurdalne przekonania, …