Zygmunt Freud (1856-1939) był wiedeńskim neurologiem i psychiatrą, który stworzył psychoanalizę. Ta metoda badania i leczenia zajmowała się odkrywaniem oraz analizowaniem ukrytych motywacji i konfliktów wewnętrznych. Jej początki można datować na rok 1895, kiedy to opublikowano Studia nad histerią. Wspólnie z Josefem Breurem, Freud opisał tam przypadki 18 pacjentów, u których występowanie histerii było związane z traumami seksualnymi z dzieciństwa. W przeszłości psychiatria opierała się na różnych formach perswazji, sugestii oraz hipnozy, ale teoria psychoanalityczna przyniosła nowe podejście.
Freud porównał terapię hipnotyczną z psychoanalizą, mówiąc, że terapia hipnotyczna stara się zakryć i zatuszować problemy, podczas gdy terapia analityczna dąży do odkrycia i rozwiązania tych problemów. Psychoanaliza sięgała głębiej, aby odnaleźć korzenie konfliktów, które były przyczyną objawów nerwicowych. W jego teorii zakładał istnienie nieświadomych sił, które wpływają na nasze zachowanie – siły te były związane z popędem życia i popędem śmierci. Konflikty między tymi siłami, a normami kulturowymi prowadziły do powstawania mechanizmów obronnych, które z czasem mogły stać się źródłem objawów nerwicowych.
Znaczna część freudowskiej psychoanalizy skupiała się na problematyce edypalnej – badaniu złożonych relacji między dzieckiem, matką i ojcem.