denializm płci

Denializm płci biologicznej (gender denialism) to termin odnoszący się do postawy głoszącej, że płeć nie istnieje lub, że można ją sobie wybrać bądź też, że jest ich więcej niż dwie. Denializm płciowy sprowadza się więc do odrzucania uznanych naukowych i medycznych poglądów na temat tożsamości płciowej, twierdzeniu, że płeć nie jest jedynie kwestią biologii ale może być też niejako konstruktem społecznym lub psychologicznym. Zwolennicy denializmu płciowego wskazują, że tożsamość płciowa ludzi może być zróżnicowana i nie ogranicza się tylko do dwóch tradycyjnych kategorii: mężczyzna i kobieta.

Czym jest denializm?

Mark Hoofnagle i Chris Hoofnagle w artykule z 30 kwietnia 2007 roku „What is Denialism?” definiują go jako:

„Denialism is the employment of rhetorical tactics to give the appearance of argument or legitimate debate, when in actuality there is none. These false arguments are used when one has few or no facts to support one’s viewpoint against a scientific consensus or against overwhelming evidence to the contrary”.
(https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=4002823)

Według zaproponowaniej przez nich definicji, denializm miałby więc polegać na stosowaniu retorycznej argumentacji w celu wykreowania wrażenia istnienia sporu lub uzasadnionej potrzeby debaty w sytuacji gdy w rzeczywistości nic za tym nie przemawia. Te fałszywe argumenty wykorzystywane są przeciwko wiedzy naukowej (lub wbrew przytłaczającej ilości dowodów, że jest inaczej) w sytuacji kiedy ktoś na poparcie swojego punktu widzenia dysponuje jedynie niewielką ilością faktów lub nie jest w stanie podać ani jednego.

Obecnie denializm postrzegany jest jako postawa lub pogląd polegający na odrzucaniu lub negowaniu rzeczywistości, zaprzeczaniu ustaleniom i dowodom naukowym lub kwestionowaniu faktów historycznych, mimo oczywistości i prawdziwości dowodów ich potwierdzających. Denializm często występuje w kontekście takich tematów jak zmiana klimatu, ewolucja, szczepienia, czy skutki palenia tytoniu. W potocznym odbiorze można przypisać mu zaklinanie rzeczywistości bądź zaprzeczanie prawdzie. Najczęściej łączony jest ze zorganizowanymi działaniami i naciskami wpływowych korporacji (zwłaszcza korporacji z branży tytoniowej i naftowej), których celem jest złagodzenie lub zmiana jednoznacznie negatywnego społecznego odbioru konkretnych zjawisk. Denializm bardzo często również kojarzony jest też z niemającymi podstaw naukowych poglądami, teoriami spiskowymi lub przesądami. Modus operandi takich działań polega najczęściej na tym, że nagłaśniane są głosy kwestionujące zgodę naukowców, co do prawdziwości dowodów w obrębie jakiegoś zagadnienia (za pomoca pojedynczych głosów ze środowiska naukowców kwestionuje się istnienie konsensusu naukowego) bądź też na przekonywaniu opinii publicznej, że dane stanowisko nie jest oparte na wiarygodnych, naukowych danych.

Denialim znaczeniowo zbliżony jest to negacjonizmu, który definiowany jest jako jeden z psychologicznych mechanizmów ludzkiego zachowania polegający na osobistym wyborze jednostki, zaprzeczania rzeczywistości jako sposobowi na uniknięcie konfrontowania się w ten sposób z wywołującą psychologiczny dyskomfort – prawdą. Ze względu na to, że w polskojęzycznej literaturze termin negacjonizm najczęściej używany jest w kontekście zaprzeczania i negowania faktów historycznych, coraz większą popularność zaczął zdobywać termin denializm (denializm naukowy), jako odnoszący się do negowania naukowych ustaleń.

W literaturze anglojęzycznej denializm natomiast jest traktowany jako zbiorcze określenie na irracjonalne działania polegające na zaprzeczaniu faktów uznanych naukowo. W ramach denializmu rozróżniane są takie warianty jak: denializm historyczny (historical denialism, historical negationism) – fałszowanie lub zniekształcanie wiedzy historycznej posiadającej niezaprzeczalne źródłowe dowody jak kłamstwo oświęcimskie (Holocaust denial, rewizjonizm Holocaustu); denializm HIV (denializm AIDS); denializm klimatyczny (denializm globalnego ocieplenia, negacjonizm klimatyczny) czy denializm płci (gender denialism).

Ocena 5/5 - (2 głosów)

Znajdź psychologa lub psychoterapeutę w serwisie Psychologuj.pl