Klasyfikacje chorób i zaburzeń psychicznych to systemy diagnostyczne stosowane w psychiatrii do opisu i diagnostyki różnych objawów oraz ich zespołów o charakterze klinicznym. Na temat zaburzeń psychicznych powstało tysiące prac i tekstów, z których najstarsze datują się na V wiek przed naszą erą, a więc nie mają stricte naukowego charakteru. Autorzy tych pierwszych w historii psychologicznych publikacji często wyjaśniali anomalie w ludzkim zachowaniu jako efekty działania sił nadprzyrodzonych. Leczenie polegało na próbach wypędzania demonów z umysłów chorych osób lub ich paleniem na stosie.
W starożytnej Grecji, gdzie lekarze starali się wyjaśniać przyczyny zaburzeń psychicznych w kontekście biologicznym, co stanowiło pewien postęp i odejście od wyjaśnień o charakterze metafizycznym. lecz . Niemniej jednak, przez dłuższy okres czasu dominującym poglądem na temat genezy chorób psychicznych był ten o opętaniu. Dopiero w XX wieku rozpoczął się rozwój nowoczesnej psychiatrii. Naukowcy zidentyfikowali pierwsze neuroprzekaźniki i zaczęto opracować klasyfikacje zaburzeń psychicznych. Dwie dominujące obecnie klasyfikacje chorób i zaburzeń psychicznych to DSM-IV (i upowszechniająca się teraz jego rewizja DSM-V) opracowana przez Amerykańskie Towarzystwo Psychiatryczne oraz ICD-10 (rewizja w postaci ICD-11) stworzone przez Światową Organizację Zdrowia.
Klasyfikacja chorób i zaburzeń psychicznych
Współczesne klasyfikacje chorób i zaburzeń psychicznych to systemy strukturyzowanego opisu i kategoryzacji różnych rodzajów problemów zdrowia psychicznego, które pomagają lekarzom, psychoterapeutom, badaczom i innym specjalistom w diagnozowaniu, leczeniu i badaniu tych stanów. Klasyfikacje te dostarczają ram pracy dla opisu objawów, przyczyn i kryteriów diagnostycznych, co umożliwia jednolite i spójne podejście do rozpoznawania i badania różnych zaburzeń psychicznych.
Klasyfikacje chorób i zaburzeń psychicznych są istotne dla zapewnienia jednolitego podejścia do diagnozy, badań i leczenia problemów zdrowia psychicznego. Pomagają zrozumieć, jakie objawy są charakterystyczne dla różnych stanów psychicznych oraz jakie są podobieństwa i różnice między nimi.
Jak klasyfikujemy zaburzenia psychiczne?
Zaburzenia psychiczne można skrótowo podzielić na psychozy oraz zaburzenia niepsychotyczne. Psychozy obejmują stany, w których pacjenci doświadczają urojeń, zaburzeń emocji i nastroju oraz halucynacji. Zaburzeniami niepsychotycznymi są natomiast zaburzenia lękowe, upośledzenia umysłowe, zaburzenia osobowości i uzależnienia. Jednak taka klasyfikacja nie jest w 100% prawidłowa, ponieważ w niektórych przypadkach zaburzeń niepsychotycznych można dostrzec objawy psychoz.
Najważniejszymi klasyfikacjami chorób i zaburzeń psychicznych są DSM (Diagnostyczny i Statystyczny Podręcznik Zaburzeń Psychicznych) oraz ICD (Międzynarodowa Klasyfikacja Chorób) wydawane przez WHO.
DSM
- DSM jest opracowany przez Amerykańskie Towarzystwo Psychiatryczne i jest powszechnie stosowany w Stanach Zjednoczonych oraz w innych krajach.
- DSM skupia się na dokładnym opisie kryteriów diagnostycznych dla różnych zaburzeń psychicznych.
- Każda edycja DSM dostarcza aktualizacji opisów i kryteriów diagnostycznych w oparciu o najnowsze badania i wiedzę naukową.
- DSM jest wykorzystywany do diagnozowania zaburzeń psychicznych w praktyce klinicznej, badaniach naukowych i planowaniu terapii.
ICD
- ICD jest opracowywany przez Światową Organizację Zdrowia (WHO) i jest używany na całym świecie jako standardowa klasyfikacja różnych chorób, w tym także chorób psychicznych.
- ICD zawiera szeroki zakres informacji o różnych chorobach i stanach zdrowia, nie tylko psychicznych.
- Klasyfikacja ta służy do monitorowania zdrowia na skalę globalną oraz do planowania działań zdrowotnych i opieki medycznej.
Wspólne cechy klasyfikacji chorób i zaburzeń psychicznych
- Struktura i organizacja – obie klasyfikacje prezentują spójny system kategorii, który umożliwia lekarzom i innym specjalistom łatwe porównywanie objawów pacjenta z odpowiednimi kryteriami diagnostycznymi.
- Opis objawów i kryteriów diagnostycznych – klasyfikacje zawierają szczegółowe opisy objawów, które muszą być spełnione w celu postawienia konkretnej diagnozy.
- Zaktualizowane wydania – zarówno DSM, jak i ICD są regularnie aktualizowane, aby odzwierciedlać nowe odkrycia naukowe i zmiany w społeczeństwie. Obecnie obowiązujące wydania to DSM-5 i ICD-11
- Zastosowanie kliniczne – klasyfikacje służą jako narzędzia diagnostyczne w praktyce klinicznej, ale także jako punkt odniesienia dla badań naukowych i analiz epidemiologicznych.
- Współpraca międzynarodowa – ICD ma zasięg międzynarodowy i jest szeroko akceptowany jako standard klasyfikacji chorób i zaburzeń na skalę globalną.
Klasyfikacja DSM bardziej koncentruje się na objawach zaburzenia, zawiera wytyczne dotyczące zarówno diagnozy, jak i terapii pacjenta. Z kolei ICD jest bardziej obszerna, co daje lekarzom większą swobodę, a podział opiera się bardziej na przyczynach zaburzeń niż ich przebiegu. Jednak specjaliści zgadzają się, że obie klasyfikacje nie są w pełni wyczerpujące, czego dowodem są pacjenci cierpiących na schorzenia psychiczne niewchodzące w te ramy diagnostyczne żadnego z tych narzędzi.