Osoby wysoko wrażliwe

Osoby wysoko wrażliwe (WWO) charakteryzują się głębszym i bardziej intensywnym przetwarzaniem bodźców zewnętrznych i wewnętrznych. Mają wyjątkową wrażliwość na bodźce sensoryczne, emocje innych ludzi oraz subtelne zmiany w otoczeniu. Cechuje ich intensywna empatia, bogate życie wewnętrzne i skłonność do refleksji. W relacjach międzyludzkich mogą być bardzo empatyczni i zrozumiali, ale także podatni na przeciążenie emocjonalne. Potrafią dostrzegać detale, wykazywać kreatywność oraz głęboko analizować sytuacje. Ważne jest dla nich stworzenie harmonijnego środowiska, wolnego od nadmiernych bodźców i stresu, aby mogli rozwijać swoje talenty i umiejętności.

Wysoka wrażliwość

W 1991 roku psycholożka Elaine Aron rozpoczęła szeroko zakrojone badania nad wyższym poziomem wrażliwości. Zaskoczeniem było dla niej odkrycie, że nawet 15 do 20% populacji może być opisane w ten sposób. Prawie jedna piąta ludzi na całym świecie ma odmienny sposób przetwarzania bodźców zewnętrznych z powodu większej reaktywności tych obszarów mózgu, które regulują emocje. Chociaż to zbyt dużo, by było uznane za zaburzenie, to nadal zbyt mało, by zostało zrozumiane przez większość – zauważa dr Aron. Ta cecha odzwierciedla jedną z ewolucyjnych strategii przetrwania u zwierząt, gdzie takie jednostki często ostrzegały jako pierwsze przed zagrożeniem dzięki swoim wyczulonym zmysłom. Warto zatem podkreślić, że wysoka wrażliwość nie jest nabyta jak charakter, lecz jest to czysta, wrodzona fizjologia, uwarunkowana genetycznie. Nie mamy wpływu na to, czy rodzimy się z takimi, czy innymi uwarunkowaniami biologicznymi, jednak możliwe jest nauczenie się radzenia sobie z wysoką wrażliwością i pozytywne jej wykorzystanie.

Wysoka wrażliwość to naturalna cecha temperamentu, uwarunkowana od urodzenia. Jest to unikatowy sposób działania układu nerwowego, który nie wynika z zaniedbania, nadmiernej opiekuńczości ani traumatycznych wydarzeń. Gdy wysoko wrażliwe jednostki są wystawione na nadmierną ilość bodźców, mogą wykazywać zachowania przypominające niektóre zaburzenia, takie jak spektrum autyzmu, zaburzenia integracji sensorycznej, nadpobudliwość lub problemy z koncentracją. Dlatego też czasem wysoką wrażliwość mylnie interpretuje się jako zaburzenie.

Wysoka wrażliwość u dzieci

Wysoko wrażliwe dzieci charakteryzują się wysoką reaktywnością, intensywnymi, częstymi i widocznymi emocjami w swoim zachowaniu. Są bardzo empatyczne, potrafią trafnie rozpoznać i współodczuwać emocje innych. Mają tendencję do dojrzalszego myślenia niż ich rówieśnicy, często analizują sytuacje i działają ostrożnie. Silnie przeżywają niepowodzenia i zauważają drobne szczegóły, których inni mogą nie dostrzegać. Jednak łatwo ulegają przestymulowaniu i mogą mieć trudności z adaptacją do przedszkola.

Wysoka wrażliwość sensoryczna i emocjonalna

Wysoka wrażliwość emocjonalna i sensoryczna to cechy, które można dostrzec u osób, które reagują bardziej intensywnie na bodźce zewnętrzne i doznają głębszych przeżyć wewnętrznych. Często skłonne są do dokładnego analizowania sytuacji oraz do refleksji przed podjęciem decyzji. Przytłaczające otoczenie, hałas czy jaskrawe światło mogą prowadzić do zmęczenia. W relacjach interpersonalnych przejawiają wysoką empatię, lecz mogą również wchłaniać emocje innych, co może być wyczerpujące. Mają wyczulenie na niuanse niewerbalnej komunikacji i zazwyczaj unikają brutalnych treści medialnych. Często odczuwają presję czasu, co utrudnia rozpoczęcie zadań.

Cechy osób wysoko wrażliwych

Osoby wysoko wrażliwe (WWO) charakteryzują się wyjątkową wrażliwością emocjonalną oraz skłonnością do intensywnej refleksji i przetwarzania informacji. Są one niezwykle empatyczne i potrafią współodczuwać z innymi, co może prowadzić do wysokiego poziomu stresu i wyczerpania psychicznego. Dodatkowo, osoby te są bardziej podatne na bodźce zarówno zewnętrzne, jak i wewnętrzne, takie jak dźwięki czy światło, co może powodować drażniące uczucie. Praca pod presją i nadmiar obowiązków wywołują w nich lęk i stres, dlatego unikają sytuacji, gdzie muszą być w centrum uwagi lub w dużej grupie osób, preferując samotność w celu regeneracji.

Skala Osoby Wysoko Wrażliwej

1. Reagujesz na te same rzeczy (filmy, książki, zdarzenia) głębiej niż inni i bardziej je analizujesz.

2. Zauważasz detale albo drobne zmiany w swoim otoczeniu, kiedy inni jeszcze nie są ich świadomi, lub wcale ich nie dostrzegają.

3. Głośne dźwięki lub ostre światła czy nieprzyjemne zapachy szybko zaczynają Cię drażnić, ale jesteś też łatwo w stanie wyczuć delikatne aromaty czy ciche dźwięki, których nie zauważają inni.

4. Często czujesz się przeciążony i masz ochotę na przerwę od widywania innych i uczestnictwa w życiu społecznym.

5. Jesteś dość wrażliwy na ból np. zastrzyki, ukłucia owadów itp.

6. Jesteś wrażliwy na działanie kofeiny.

7. Niespodziewany, głośny dźwięk albo ktoś, kto chwyta Cię znienacka pod boki sprawia, że aż podskakujesz (albo reagujesz krótkim odczuciem strachu).

8. Wolisz robić tylko jedną rzecz niż kilka naraz, bo inaczej zaczynasz się gubić w każdej z nich.

9. Kiedy masz do zrobienia dużo rzeczy w krótkim czasie, panikujesz.

10. Nie lubisz robić czegokolwiek pod okiem innych, bycie obserwowanym Cię stresuje i sprawia, że zaczynasz tracić pewność w rękach i robisz błędy.

11. Nie lubisz pełnych przemocy filmów czy obrazów w TV, starasz się ich unikać.

12. Przystosowanie się do zmian przychodzi Ci trudno.

13. Czujesz się podrażniony, kiedy wokół Ciebie dzieje się zbyt wiele.

14. Kiedy jesteś głodny, tracisz nad sobą kontrolę, nie możesz się skoncentrować, boli Cię głowa albo nawet słabniesz.

15. Masz tendencję do przeżuwania (nadmiernego analizowania) rzeczy, które Ci się przytrafiają.

16. Potrafisz bardzo dobrze współodczuwać z innymi ludźmi, rozumiesz co przeżywają, jesteś wrażliwy na zmiany ich nastrojów.

17. Udzielają Ci się emocje innych, albo emocje pokazywane w filmie/książce.

18. Natura lub sztuka bardzo Cię poruszają i potrafią wywołać w Tobie głębokie odczucia.

19. Masz bogate życie wewnętrzne.

20. Nie lubisz chaosu, źle się czujesz w takim otoczeniu.

21. Nie lubisz konfrontacji, starasz się unikać konfliktów.

22. Często bywasz nieufny, zanim podejmiesz jakieś działanie, najpierw analizujesz i zastanawiasz się.

23. Kiedy byłeś dzieckiem rodzice lub nauczyciele postrzegali Cię jako osobę nieśmiałą lub nadwrażliwą.

24. Równie często słyszałeś, że masz sobie odpuścić, nie brać rzeczy tak serio, albo że powinieneś się zahartować/stać się silniejszy.

25. Podejmowanie decyzji zajmuje Ci dużo czasu i wyrzucasz sobie, jeśli ta decyzja okaże się zła.

Test na wysoką wrażliwość

Powyższy test jest pomocnym narzędziem we wstępnej identyfikacji cech osoby wysoko wrażliwej. Składa się z 25 pytań, gdzie każda zgadzająca się odpowiedź przekłada się na jeden punkt w skali. Ważne jest, aby rozważyć, czy obecne odczucia są wynikiem aktualnych okoliczności życiowych, czy też są one stałą cechą naszej tożsamości. Opracowany przez małżeństwo psychologów, Elain i Arthura Aron, test ocenia stopień wrażliwości układu nerwowego. Jeśli zdobędziesz 13 lub więcej punktów, istnieje duże prawdopodobieństwo, że jesteś osobą wysoko wrażliwą.

Jak radzić sobie z wysoką wrażliwością?

Istnieje kilka obszarów w których można podjąć skuteczne działania. Jednym z nich jest akceptacja swojego własnego, indywidualnego sposobu odczuwania, co wymaga szczerego zrozumienia siebie i zaakceptowania swojej unikalności. Ważne jest docenienie własnych zalet, takich jak empatia, poczucie humoru, otwartość, zdolność do naśladowania i poczucie sprawiedliwości. Warto także zrezygnować z perfekcjonizmu i nauczyć się doceniać własne osiągnięcia. Osoby wysoko wrażliwe mogą dużo skorzystać, gdy akceptują fakt, że chaos nie służy im najlepiej. Zmiana sposobu myślenia na bardziej zorganizowany oraz skupienie się na odczuwaniu pozytywnych, a nie negatywnych emocji, może być pomocne. Praktykowanie technik samoświadomości, takich jak medytacja czy prowadzenie dziennika emocji, może pomóc w zarządzaniu stresem i uczuciem przytłoczenia. Wzmacnianie zdolności do radzenia sobie z chaosem poprzez tworzenie ustalonych planów i harmonogramów może również przynieść ulgę osobom wysoko wrażliwym, pomagając im utrzymać spokój i równowagę w codziennym życiu.

Poznając swoje własne reakcje, osoby wysoko wrażliwe mogą kształtować swoje otoczenie w taki sposób, aby minimalizować dodatkowe źródła stresu, chociaż trzeba mieć na uwadze, że mamy ograniczony wpływ na otoczenie zewnętrzne. Warto zgłębić sposób odczuwania poprzez identyfikację sytuacji lub czynników, które mogą wpływać na nasze samopoczucie, niezależnie czy to w pracy, czy podczas odpoczynku. Warto także szukać metod relaksacji i wyciszenia, dostosowanych do nas samych, jak na przykład aktywność fizyczna, medytacja czy kontakt z naturą.

Ważne jest też słuchanie sygnałów płynących z własnego ciała i odpowiednie dbanie o fizjologię, obejmujące sen, aktywność fizyczną oraz zdrową dietę. W relacjach z innymi warto pielęgnować te, które dają nam spokój, unikając tych, które nas stresują. Warto także spojrzeć na wysoką wrażliwość nie jako na słabość, lecz jako na atrybut, który pozwala na bogatsze doświadczanie świata i budowanie więzi z innymi. Konieczne jest również rozpoznanie i przestrzeganie swoich granic oraz dbanie o własną samoocenę, co może wymagać wsparcia psychoterapeuty. Jeśli wysoka wrażliwość sprawia trudności w codziennym życiu lub negatywnie wpływa na relacje, warto skonsultować się z terapeutą, który pomoże w radzeniu sobie z tymi wyzwaniami.

Twoja ocena