Kobiece hormony pełnią wiele ról w organizmie – m.in. odpowiadają za regulowanie cyklu menstruacyjnego, regulują gospodarki lipidowej, białkowej i wapniowej, wspomagają mineralizacji tkanki kostnej, a także wpływają na stan emocjonalny. Z tego ostatniego aspektu wiele kobiet nie zdaje sobie sprawy i przy pogorszeniu stanu psychicznego nawet nie myśli o sprawdzeniu poziomu swoich hormonów. To duży błąd. Przedstawiamy w jaki sposób zaburzenia hormonalne wpływają na nastrój.
Hormony kobiece
Wśród kobiecych hormonów znajdują się estrogeny, progesteron, prolaktyna oraz androgeny. W kontekście hormonów żeńskich głównie mówi się o dwóch pierwszych z wymienionych, gdyż prolaktyna nabiera na swoim znaczeniu w czasie ciąży i karmienia piersią, natomiast androgeny są męskimi hormonami, które również znajdują się w ciele kobiet.
Estrogeny to grupa hormonów płciowych, w których skład wchodzi estron, estradiol i estriol. Największą aktywność biologiczną z nich wszystkich wykazuje estradiol, który produkowany jest w jajniku. Stężenie estrogenów u kobiet jest zmienne w zależności od fazy cyklu miesiączkowego. Najwyższe stężenie stwierdza się między 12. a 14. dniem cyklu.
Progesteron natomiast wydzielany głównie przez ciałko żółte oraz nadnercza podczas fazy lutealnej oraz w pierwszych tygodniach ciąży. Odgrywa on istotną rolę podczas zapłodnienia – wpływa na śluz szyjkowy i może powodować zmniejszenie jego przepuszczalności dla plemników. W momencie, gdy nie dochodzi do zapłodnienia w czasie cyklu miesiączkowego to wtedy poziom progesteronu zmniejsza się i następuje złuszczanie się błony śluzowej macicy, czyli miesiączka.
Zaburzania nastroju a kobiece hormony
Zaburzenia nastroju mogą mieć różne podłoże, wśród których wyróżniamy trzy główne: maniakalne, depresyjne i dwubiegunowe. Objawiają się one nie tylko odczuwaniem smutku, ale również huśtawkami nastroju czy poczuciem dezorientacji. W zależności od podłoża zaburzeń nastroju, jedne zachowania i odczucia będą bardziej nasilone, inne mniej.
Jednakże u kobiet wahania nastroju mogą mieć również przyczynę w zaburzeniach hormonalnych. Wynika to z faktu, że hormony pełnią bardzo ważną rolę w regulowaniu procesów emocjonalnych. Wahania poziomu estrogenów, progesteronu czy kortyzolu mogą prowadzić do drażliwości, smutku lub stanów lękowych. Na przykład, w okresie przedmiesiączkowym spadek estrogenów często powoduje obniżenie nastroju, podczas gdy nadmiar kortyzolu może sprzyjać uczuciu napięcia i zmęczenia.
Zmiany nastroju u kobiet mogą pojawiać się naturalnie w różnych fazach cyklu miesiączkowego. Mogą być one również nasilone, na przykład przed menstruacją, wówczas mówimy o PMS, który mogą charakteryzować takie dolegliwości jak drażliwość, ospałość, uczucie beznadziejności, brak samoakceptacji, podwyższenie poziomu lęku, napięcie, wzmożona wrażliwość, uczucie braku kontroli i przeładowania obowiązkami. Podobnie sprawy wyglądają przy menopauzie, gdzie kobiety doświadczają spadku estrogenów – wtedy mogą się one zmagać z obniżonym nastrojem i być bardziej podatne na zaburzenia depresyjne.
Istnieją jeszcze inne dolegliwości, takie jak PCOS czy endometrioza, które mogą pogłębiać problemy z wahaniem nastroju, dlatego dbanie o odpowiedni poziom hormonów jest niezwykle ważne.
Jak rozpoznać wahania nastroju przez zaburzenia hormonalne?
Samodzielne rozpoznanie przyczyny wahania nastroju może być trudne. Jeśli kobieta zaobserwuje u siebie regularnie pojawiające się zmiany w samopoczuciu, na przykład przed miesiączką, wówczas można podejrzewać, że są to typowe objawy PMS.
W sytuacji, gdy zaburzenia nastroju pojawiają się nieregularnie, towarzyszą im skrajne emocje lub uczucie przygnębienia się przedłuża, należy poszukać wsparcia u specjalisty. Warto w takiej sytuacji udać się do lekarza rodzinnego, który może zlecić wykonanie części badań lub bezpośrednio do ginekologa, który powinien zlecić badanie poziomu hormonów oraz diagnostykę w kierunku niektórych chorób, np. PCOS.
Dobrze jest również rozważyć wsparcie psychologiczne w trudnych sytuacjach, które może być pomocne w radzeniu sobie z trudnymi emocjami.
Materiał Partnera